13o μάθημα | σχεδιάζοντας για τις αισθήσεις

Porky Hefer, human nests from "Heart of Lightness", now on display in R&Company, NY

"ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ:
υλικότητα και αισθητηριακή αντίληψη των αντικειμένων"

Η καθολική ηγεμονία της όρασης που ξεκινά από την οφθαλμοκεντρική αντίληψη της γνώσης και της αλήθειας στην Αρχαία Ελλάδα και κορυφώνεται στη σύγχρονη δυτική κοινωνία του θεάματος, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την ανισότιμη συμβολή των αισθήσεων στην αντίληψη των πραγμάτων γύρω μας.

Το σύγχρονο τεχνοκρατούμενο αστικό περιβάλλον, εκμηδενίζει τις ευκαιρίες απρόσκοπτης λειτουργίας των άλλων αισθητηρίων, σε σημείο πλέον η σχετική συμβολή της αφής στα βιώματά μας να έχει κατέλθει στο 1,5%, της γεύσης στο 1%, της όσφρησης στο 3,5% και της ακοής στο 11% έναντι του 83% της όρασης.

Μέσα από τη φαινομενολογική προσέγγιση παραδειγμάτων από το χώρο της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού αντικειμένου, η διάλεξη επιχειρεί να καταδείξει τη σπουδαιότητα όλων των αισθήσεων στην πρόσληψη του σχεδιασμένου περιβάλλοντος, για να καταλήξει στη διατύπωση της ανάγκης να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο των αισθήσεων στον τρόπο που σχεδιάζουμε και αντιλαμβανόμαστε το χώρο και τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν.

Ακόμη κι αν η όραση κυριαρχεί, η αρχιτεκτονική των αντικειμένων οφείλει να διακρίνεται όχι από μιαν απλά οπτική, αλλά μια αντιληπτική οργάνωση. Η βαθύτερη επιθυμία της φύσης μας να αντιλαμβανόμαστε και να βιώνουμε τα αντικείμενα μέσα από όλες μας τις αισθήσεις, υπαγορεύει στο σχεδιαστή να αποκαταστήσει τη διαταραγμένη αυτή ισορροπία, δίνοντας προσοχή στην ποσότητα και ποιότητα των υφών, των ήχων και των οσμών στα αντικείμενα που δημιουργεί.

Η παρουσίαση βασίζεται στην ομότιτλη διάλεξη του διδάσκοντα στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (2008) και στην εισήγηση "Η Σημειωτική των Αισθήσεων στο σχεδιασμό των αντικειμένων καθημερινής χρήσης" στο ΧΙ Διεθνές Συνέδριο Σημειωτικής "Η Φούγκα των Πέντε Αισθήσεων: Η Σημειωτική της Σύγχρονης Αισθητητριακής Συνθήκης" (2016)

Βιβλιογραφία / Αρθρογραφία

• Λιαμάδης Γ., “Σχεδιάζοντας για τις Αισθήσεις: υλικότητα και αισθητηριακή αντίληψη των αντικειμένων”, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, (στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος “Έρευνα, Λόγος και Τέχνη”), Απρίλιος 2008
• Λιαμάδης Γ., "Η Σημειωτική των Αισθήσεων στο σχεδιασμό αντικειμένων καθημερινής χρήσης", ΧΙ International Conference on Semiotics “The Fugue of the Five Senses: Semiotics of the Shifting Sensorium”, organized by the Hellenic Semiotic Society
and the School of Journalism & Mass Communications 
of Aristotle University of Thessaloniki, Thessaloniki Concert Hall Conference Center, Thessaloniki, Greece, 14-16 Οκτωβρίου 2016